اثر تغییر خواسته و اصحاب دعوا در طواری دادرسی

با بررسیهای انجام شده در این پژوهش، به طور خلاصه می توان از تغییر خواسته ـ که مفصلا به آن پرداخته شده است ـ نتیجه گفت که پدیده می تواند گاها در تمامی مراحل دادرسی و گاه تنها در برخی مراحل دادرسی ایجاد گردد. به عنوان نمونه: از کاهش خواسته توسط خواهان می توان یاد کرد که خواهان می تواند در تمام مراحل و مقاطع دادرسی خواسته خود را کاهش دهد و نتیجه این خواهد بود که دادگاه از آن پس بر مبنای خواسته جدید ـ کاهش یافته ـ رسیدگی را ادامه خواهد داد. به عبارتی تغییر ایجاد شده از این طریق مستقیما بر رسیدگی دادگاه تاثیر گذارده است. در حالی که در سایر موارد تغییر خواسته مانند افزایش خواسته یا تغییر نحوه ی دعوا، چنین اختیاری برای خواهان، از طرف مقنن پیش بینی نگردیده است و خواهان جهت اعمال این دو حق خویش از اختیارات محدودتری برخوردار گردیده است زیرا این موارد مستقیماً در حقوق خوانده تاثیر می گذارد و به جهت رعایت اصل تناظر و نسبی بودن دعاوی لازم است، حقوق خوانده مدنظر گرفته شود اما در کاهش خواسته این خواهان است که با اراده خویش از حق مورد ادعایش صرفـنظـر می نماید و هیچ صدمه ای به حقوق خوانده وارد نمی آورد. بنابراین با افزایش خواسته تا پایان جلسه اول، از طرف خواهان، رسیدگی و تصمیم دادگاه تحت تاثیر قرار می گیرد. دین معنی که از این پس دادگاه برمبنای خواسته جدیداتخاذ تصمیم می نماید و گاها ممکن است با افزایش خواسته مرجه صالح نیز تغییر یابد. مثلا شخص الف دعوای مطالبه ی وجه علیه ب به میزان چهل میلیون ریال در شورای حل اختلاف مطرح می نماید و در جلسه اول با توجه به اختیاری که دارد خواسته ی خویش را به میزان سه میلیون تومان دیگر افزایش می دهد که این افزایش خواسته منجر به تغییر مرجع رسیدگی می گردد. همچنین تغییر خواسته می تواند منجر به تاثیر در مراحل بعدی رسیدگی گردد، مثلا افزایش خواسته می تواند دعوا را قابل تجدیدنظر یا فرجام نماید و کاهش آن می تواند هر یک از این مراحل را حذف نماید. و در مورد تغییر اصحاب دعوا نیز باید اظهار داشت: از جمله موارد دیگر موثر بر دادرسی، تغییر اصحاب دعواست که از دعاوی طاری و فوت یکی از اصحاب دعوا می توان به عنوان مهمترین این موارد یاد کرد. با این توضیح که در مواردی جایگاه افراد در دادرسی تغییر نمی یابد مثل دعوای اضافی، در حالی که در برخی موارد این جایگاه متغیر می گردد مثل دعوای تقابل که خواهان اصلی، با طرح این دعوا در جایگاه خوانده قرار می گیرد.